Persona Nedir?
Persona, hizmetinizi, ürününüzü, sitenizi veya markanızı benzer şekilde kullanabilecek farklı kullanıcı türlerini temsil etmek için araştırmanıza dayanarak oluşturduğunuz kurgusal karakterlerdir.
Persona oluşturmak, kullanıcılarınızın ihtiyaçlarını, deneyimlerini, davranışlarını ve hedeflerini anlamanıza yardımcı olacaktır. Ayrıca kendi dışınıza çıkmanıza yardımcı olabilir. Farklı kişilerin farklı ihtiyaç ve beklentilere sahip olduğunu fark etmenizi sağlayabilir ve ayrıca tasarladığınız kullanıcıyla özdeşleşmenize de yardımcı olabilir. Persona eldeki tasarım görevini daha az karmaşık hale getirir, fikir süreçlerinize rehberlik eder ve hedef kullanıcı grubunuz için iyi bir kullanıcı deneyimi oluşturma hedefine ulaşmanıza yardımcı olabilir.
Genellikle, bir veya iki sayfalık bir belgede bir kişi varsayılarak sunulur. Bu tür 1-2 sayfalık açıklamalar davranış kalıplarını, hedefleri, becerileri, tutumları ve arka plan bilgilerini ve bir kişinin çalıştığı ortamı içerir. Tasarımcılar genellikle, kişiliği gerçekçi bir karakter haline getirmek için birkaç kurgusal kişisel ayrıntı içeren kullanıcı persona şablonu oluştururlar: örneğin gerçek kişilerden alıntılar yapmak gibi, ve içeriğe özgü ayrıntılar verirler: Örneğin, bir bütçe planlama uygulaması için bir kişinin finansal gelişmişliğini ve önemli giderlerini personaya dahil edebilirler.
Persona Neden Oluşturulur?
Empati Kurmak İçin
Tasarımcılar, eğer kullanılacak tasarımlar yapmak istiyorlarsa, kişilerle empati kurmalıdırlar. Persona hazırlayarak kendinin dışına çıkmış olurlar ve farklı kişilerin farklı ihtiyaçları, farklı beklentileri olabileceğinin farkına varırlar. Ayrıca persona oluşturarak kimin için tasarladıklarını tanımlamış olurlar. Kullanıcıyı tanımlamak ve personadaki kişileri gerçek kişiler gibi düşünmek, tasarım sürecinde onları dikkate almayı sağlar ve onlar için en iyi ürünü veya hizmeti yaratma olasılığını artıracaktır.
Tasarım Kararlarını Yön Verir
Sizce aşağıdaki hangi ifade tasarım sürecinde daha sağlam bir ifadedir?
A) Personamız Ayşe, sürekli şehir dışına iş ziyareti yapar. Mobil cihaz kullanımı çok sıktır. Bu sebeple “Gönder” butonunun boyutunu mobil cihazlara göre tasarlamalıyız ve butonu biraz daha büyütmeliyiz.
B) Bence “Gönder” butonu çok küçük.
A şıkkında hedef kitlenin veya mevcut kullanıcının kullanım alışkanlığı tespit edilip, bu alışkanlığa göre tasarım kararına yön veriliyor. B şıkkında ise herhangi bir veriye dayandırmayan sadece butonun çok küçük olduğu belirtiliyor. Bu sebeple A şıkkındaki ifade daha kullanıcı odaklı bir bakış açısına sahiptir.
Persona oluşturmak, kullanıcı özellikleri baz alınarak, ürün kararlarını yönlendirme hususunda işe yaramaktadır.
Araştırma Bulgularını Belgelemek
Persona belgesi, sık sık başvurulan ve güncellenen bir merkez olmalıdır. Tasarımla ile ilgili bir şüphe duyulduğunda başvurulabilir. Personalar, kullanıcılar hakkındaki en kritik bilgileri, tüm ekip üyelerinin ve paydaşların anlayabileceği ve ilişki kurabileceği şekilde kapsar.
Persona Nasıl Oluşturulur?
Verilerinize daha yakından bakın.
İlk adım, başta kullanıcı görüşmesi olmak üzere keşif aşamasında toplanan verilerinize daha yakından bakmaktır. Öncelikle problemler olmak üzere en önemli iç görülerinizi belirleyin. Bir müşteriyle çalışıyorsanız, paydaş bakış açınızı da hesaba katmalısınız. Bir persona, iş hedeflerini de yansıtmalıdır. Hem kullanıcıların hem de işletmenin ihtiyaçları, dengeli ve başarılı bir persona yaratmak için çok önemlidir.
Veri toplamak için, internet araştırmaları, rakiplerin analizi, kullanıcı röportajlarından faydalanabilirsiniz.
Araştırma verilerinden davranış kalıplarını tanımlayın.
Bir sonraki adım, araştırma bulgularını analiz etmektir. Bu adımdaki amaç, kullanıcı araştırma verilerinde, benzer insanları kullanıcı türlerine göre gruplandırmayı mümkün kılan kalıpları bulmaktır.
- Araştırma bittiğinde, tüm davranışsal değişkenleri yani kullanıcıların davranışlarının farklı olduğu durumları listeleyin.
- Her görüşülen kişiyi (veya gerçek hayattaki kullanıcı özelliklerini) uygun değişkenler grubuna göre eşleştirin.
- Her bir değişkene uygun gruptaki insanları kümeleyip eğilimleri belirleyin. Bu gruplandırma eğilimleri daha sonra her bir kişiliğin temelini oluşturacaktır.
Personayı Hazırlayın.
Verilerimizi topladıktan ve onları grupladıktan sonra bir karakter oluşturmaya başlayabiliriz.
Çoğu zaman, araştırmacılar her ürün için birden fazla persona oluşturur. Çoğu etkileşimli ürünün birden çok kullanıcı kitlesi vardır, bu nedenle birden çok persona oluşturmak mantıklı görünmektedir. Ancak, çok fazla personayla süreç kontrolden çıkabilir. Personalar basitçe birlikte bulanıklaşabilir. Bu nedenle, bu adımda kullanıcı personalarının sayısını en aza indirmek de önemlidir, bu nedenle tasarıma odaklanmak mümkündür ve bu daha iyi başarıyı garanti edebilir. Sihirli bir sayı olmasa da, bir kural olarak, çoğu proje için üç veya dört persona yeterlidir.
Her persona için toplanan verileri kullanarak, bunları aşağıdakiler gibi farklı başlıklar altında ayırabilirsiniz:
Demografik Bilgiler:
Persona oluşturmaya yüzeysel bilgilerden başlanabilir:
- İsim
- Fotoğraf
- Yaş
- Cinsiyet
- Medeni Durum
- Eğitim Durumu
- Meslek
Personanın Biyografisi:
Bu bölüme personanın hayat hikayesi, kişisel geçmişi hakkında özet bir bilgi yazılır.
Personanın Hedefleri:
Personanın hedefini belirlediğiniz bölümdür. Personanın ilgilendiği, kullandığı ürün grupları ve bu ürünleri neden kullandığıyla ilgili bilgiler burada yer alır. Bu ürünlerle ilgili tüm ilişkilerinin irdelendiği kısım burasıdır.
Personanın Motivasyonu ve Acı Noktaları:
Hedef kitlenin veya mevcut kullanıcıları neyin motive ettiğine veya nelerden rahatsız olduklarına persona belgesinde yer vermek, onların sevebileceği tasarımları ortaya çıkarmak için faydalı olabilir.
Acı noktası, belirli ürün veya hizmetinizin müşterilerinin yaşadığı çok özel bir sorunu ifade eder. Örneğin bir e-ticaret sitesinde alışveriş yaparken bu sürecin çok uzun sürdüğünü hisseden bir kişi için bu onun acı noktasıdır.
Veya online eğitim alan bir kişinin eğitmene soru sorduğu zaman hızlı geri dönüş alamamasından şikayetçi olması, onun acı noktasıdır. Aynı personanın motivasyon kaynağı ise, sürekli yeni bir şeyler öğrendiğinde kendini mutlu hissetmesidir.
Persona hazırlanırken değerlendirilecek ana noktalar bunlardır. Daha etkili bir persona için ilave bilgiler eklenebilir. Örneğin personanın kullandığı teknolojiler, personanın yetenekleri, personanın kişilik özellikleri, ilgi alanları gibi.
