Design Thinking, takımların kullanıcıları anlamak, varsayımlara meydan okumak, sorunları yeniden tanımlamak, prototip ve test tekniğiyle karmaşık sorunlara alternatif ve yaratıcı çözümler üretmek için kullandığı doğrusal olmayan, yinelemeli, insan odaklı bakış açısına sahip olan bir süreçtir.
İlk olarak Nobel Ödüllü Herbert Simon 1969 yılında bilimde düşünmeye ve yapmaya yönelik bir tasarım yaklaşımı olarak 7 aşamalı olarak tanımladı.
Herbert Simon’un 7 aşamalı design thinking süreci şunlardan oluşur:
Tanım, Araştırma, Fikir Geliştirme, Prototip, Seçim, Uygulama ve Öğrenme.
Bu Yazı Hangi Design Thinking Modelinden Bahsedecek?
Daha sonra Simon ve bazı tasarım öncüleri bu yaklaşımı tüm insan etkinliklerinde uygulanan, yaratıcı ve çözüm odaklı düşünme olarak savundular.
Günümüzde tasarım odaklı düşünme aşamaları genel olarak 3-7 arası evrede çeşitlenmektedir. Her ne kadar birbirinin alternatifi gibi olsalar da, yaklaşımlarındaki genel bakış açıları birbirine bir hayli benzemektedir.
Peki bu yazı hangi modelden bahsedecek?
Stanford Üniversitesi’nin tasarım odaklı düşünme temelinde kurulan tasarım enstitüsü The Hasso Plattner, bilinen diğer adıyla d.school, tasarım odaklı düşünme prensibinin öncülerinden olması sebebiyle bu yazının temelini oluşturacak.
Design Thinking Aşamaları
Yazıda bahsedeceğim Design Thinking modeli 5 fazdan oluşmaktadır. Bu fazlar:
Empati: İnsanları anlamak için, kendi varsayımlarımızı bir kenara bırakarak, onları gözlemlemek, onların ne hissettiğini hissetmeye çalışmak, onları neyi nasıl neden yaptığını çözmeye çalıştığımız aşamadır.
Tasarımını yaptığımız kişinin sorunlarına ve gerçeklerine dair derin bir anlayış geliştirmek buradaki genel amaçtır.
Tanım: Bu aşamada, çözmek istediğimiz kullanıcı problemini tanımlayacağız. Empati kurma aşamasından elde ettiğimiz tüm bulguları toplayacak ve bunları bir araya getirmeye başlayacağız. Sürekli olarak hangi kullanıcı ihtiyaçları ve zorlukları ortaya çıktı gibi soruları kendimize sorarak problemi tanımlama aşamasına başlayabiliriz.
Fikir Üretme Aşaması: Bu aşamada sorunları tespit etmekten, kullanıcılarımız için çözüm üreteceğimiz zamana geçiyoruz. Burada varsayımlara meydan okuyarak, problemlere yenilikçi çözümler üretmeye çalışmalıyız. Fikir üretme, yalnızca tek bir en iyi çözümü bulmak değil, aralarından seçim yapabileceğiniz mümkün olan en geniş fikir yelpazesini zorlamakla ilgilidir.
Prototip: Daha önceki aşamada bulduğumuz çözümlerin etkinliğini anlamak için ürünün ucuz, düşük kaliteli prototiplerini üretiriz. Prototipler fikirlerin gerçek kullanıcılar için test edilmesine imkan tanır.
Test: Prototipimizi gerçek kullanıcıların önüne koyarız ve fikrimizi gerçek kullanıcılarla test etmiş oluruz. Bu test sonucunda kullanıcılardan aldığımız geri bildirimlerle tasarım sürecindeki diğer aşamalara geri dönerek ürünümüzde veya projemizde iyileştirmeler yapabiliriz.
Design Thinking Anahtar Kelimeler
İnsan Odaklı Yaklaşım
Kullanıcı ihtiyaçlarını, isteklerini ve yeteneklerini geliştirme sürecinin merkezine koyan bir ürün geliştirme yaklaşımıdır. Kullanıcıların davranışlarını ürüne göre ayarlamasını ve bunlara uyum sağlamasını beklemek yerine, insanların görevleri nasıl gerçekleştirebileceklerine, ihtiyaç duyabileceklerine ve yapmak istediklerine dayalı tasarım kararları vermek anlamına gelir.
Yineleme (Iteration)
Yinelemeli bir süreçte, test aşamasında üretilen sonuçlar, genellikle bir veya daha fazla sorunu yeniden tanımlar. Kullanıcıların anlayışını, kullanım koşullarını, nasıl düşündüklerini, davrandıklarını ve hissettiklerini anlamak için kullanabilirsiniz. Bu aşamada bile, sorun çözümlerini ortadan kaldırmak ve ürün ve kullanıcıları hakkında mümkün olduğunca derin bir anlayış elde etmek için iyileştirmeler yapılır. Tasarım sürecindeki aşamalara dönüşler olur.
Tasarım Odaklı Düşünme, doğrusal olmayan ve yinelemeli bir süreçtir.
Kalıpların Dışına Çıkmak
Tasarımcıların, kullanıcıların sorunlarının gerçek doğasını bulmak, eski varsayımları tahrif etmek ve yenilikçi olmak için ortak problem çözme yöntemlerini özgürce terk ettiği bir fikir biçimidir. Tasarım alanını daha geniş bir şekilde kavrayarak sorunları yeniden çerçevelemek anlamına gelir.
İnsanların davranışlarını alışkanlıkları büyük ölçüde yönlendirmekte. Hepimiz patronumuzdan, belki çalışma arkadaşlarımızdan, öğretmenlerimizden “farklı düşün, bakış açını değiştir” gibi ifadeler duymuşuzdur. İngilizce’de “think outside of the box” terimi kullanılıyor bunun için. Ve tasarım odaklı düşünmede oldukça yaygın kullanılan bir ifade bu. Özellikle 3.aşama olan fikir üretme aşamasında bu kalıp gündemde oluyor.
Peki kalıpların dışına nasıl çıkacağız. Bunun için bazı basit püf noktalar var.
- Çocuğa sorun: Üzerinde düşündüğünüz konuda bir çocuğa ne yapacağını sorun. Çocukların hayal gücü yüksektir ve dolayısıyla doğal yenilikçilerdir.
- Basitleştirin. Sorununuzun bir çocuğun anlayamayacağı kadar karmaşık olduğunu düşünüyorsunuz. Öyleyse nasıl basit bir şekilde bir çocuğa açıklayabileceğinizi düşünün. Karmaşık bir sorunun basit terimlerle nasıl açıklanacağını bulma eylemi, yenilikçi bir çözümle sonuçlanabilir.
- Zihin Haritası Oluşturun. Bir kelime veya cümle yazın. Etrafına bir daire çizin. Bir dal ve ilgili bir kelime veya deyim çizin. Bunu tekrarlayın ve ilgili düşünceleri yazmaya devam edin. Bu uygulama yaratıcı fikirlerin önünü açar. Herhangi bir şey tasarlarken ilk yaptığım şey zihin haritası oluyor. O an aklıma gelen her şeyi bir kağıda yazıyorum ve sonrasında gruplandırıyorum.
- Yürüyüş Yapın. Tek başına yapılan bir yürüyüşte ve sonrasında da yeni fikirler hepimizin aklına gelmiştir.
Design Thinking: İş Hayatında Faydaları Nelerdir?
Peki bu tasarım düşüncesi ne işimize yarayacak?
Rekabet
Tasarım odaklı düşünme işletmeler arasında rekabet avantajı olarak görülmektedir.
İşletmelerin, faaliyetlerini, müşterilerini rahatsız eden sorunları daha iyi tanımlamasına, anlamasına ve çözüm getirmesine yardımcı olur. Uzun süreçler yerine yaratıcılığa ve yeniliğe yer verir.
İşbirliği
İşbirliği, farklı bakış açılarına sahip insanlarla etkileşim kurmaktır. Böylece potansiyel olarak sorunlara yeni fikirler geliştirmek anlamına gelir. Tasarım odaklı düşünmede takımdaki tüm bireyler birlikte sorunları tanımlamaya ve çözümler bulmaya çalışır. Bu da şirketimizde geniş çapta bir inovasyon fırsatı yaratacaktır.
İnsan-odaklılık
Tasarım odaklı düşünmenin en büyük faydalarından biri, son kullanıcıya odaklanmasıdır. İster yeni bir teknoloji geliştirmek isterse yeni proje yönetimi süreci ile ilgili olsun, iş çözümünü kimin kullanacağını belirlemek, çözümün tam olarak nasıl geliştirileceğini anlamanın anahtarıdır. Bu, diğer birçok iş bağlamında yararlıdır.
Test yapmak
Tasarımcılar, işi geri çeviren veya herhangi bir nedenle değişiklik talep eden müşterilere veya pazarlamacılara teklif vermeye alışkındır. Bu tür “üret ve değiştir” zihniyeti, işletmelere başka şekillerde de fayda sağlar. Tasarımcılar fikirlerinin peşinden giderler. Dolayısıyla yol boyunca fikirlerinin şekillenmesine ve tam olarak gerçekleşmesine yardımcı olmak için girdileri kabul ederler. Bu, büyük ve küçük işletmelerde inanılmaz derecede faydalıdır. Prototipler, eskizler oluşturarak fikirleri test etmek ve sürecin başlarında geri bildirim almak, yeniliğe teşvik eder. Ayrıca, girdilerin erken ve sıklıkla akmasını strateji geliştiricileri bu girdileri süreçlerinde kullanmaya teşvik eder. İşletmelerin sonuçta işe yaramayacak çözümlere çok fazla zaman ve para yatırmasını engeller.
Artan moral
Bazen zorluklarla yüzleşmek tüm organizasyon için stresli olur. Değişim ve yeniden yapılanma daha da stresli olur. Tasarım odaklı düşünme zihniyetine sahip olmak hem işletmelere hem de bireylere çözümlerin orada olduğunu hatırlatabilir ve onları nasıl bulacaklarına odaklanmalarına yardımcı olabilir. Bu, işi teşvik edici ve destekleyici olabilir. Tasarım odaklı düşünme, bazı işletmelere, özellikle de geleneksel, süreç odaklı yöntemlere alışkın olanlara kaotik gelir. Ancak inanılmaz derecede özgürleştirici olabilir ve işletmelere daha önce düşünülmemiş, hatta mümkün olmayan yaratıcı yenilikler sunabilir. Görselleştirme, yolculuk haritalama, hikaye anlatımı ve hızlı prototip oluşturma gibi tasarım odaklı düşünme araçlarını kullanmak, önceki potansiyelinizi aşmanın ve yeni bir şeye ilerlemenin bir yoludur.
İş stratejiniz için tasarım odaklı düşünmeyle ilgileniyorsanız ancak nereden başlayacağınızdan emin değilseniz, başlamanıza yardımcı olacak yaratıcı stratejiler ve çözümler konusunda deneyimli bir danışman veya ajansla işe başlamak isteyebilirsiniz. Tasarım odaklı strateji her işletme için geçerli olmasa da birçok işletme, sorunlara yaklaşma becerilerinde bir değişimin yanı sıra üretkenliklerinde ve genel çözümlerinin başarısında bir artış gördü.
İnsanlar topluluğa dahil edildiklerinde gerçekten yardım etmek isterler.
